بررسی اثربخشی رویکرد اجتماع محور در مدیریت بلایای طبیعی (cbdrm) در نواحی شهری، (مطالعه موردی: ناحیه 2 منطقه 20 تهران)

بحران ها رویدادهایی هستند که موجب بروز اختلال در کارکرد طبیعی جامعه ودورشدن افراد وگروه ها از نظام برنامه ریزی شان می شوند. این وقایع با توجه به ماهیتشان،می توانند به دوطیف طبیعی و انسان ساخت تفکیک شوند.اغلب حوادث غیرمترقبه(بحران ها)اثرات منفی وناگواری بر جوامع انسانی،محیط طبیعی واقتصاد می گذارند.اثرات مستقیم حوادث می توانددر مواردی مانند از بین رفتن حیات انسانی، مجروحین، نابودی وآسیب به ساختمان ها، شبکه های ارتباطی وسایر زیرساخت ها، اثر بر دارایی های شخصی وعمومی و اجتماعی مطرح شود. در این پژوهش بعد اجتماعی تاب آوری در چهار لایه فردی، گروهی ، سازمانی و شبکه ای در اجتماع محلی تحت عنوان سرمایه اجتماعی مرتبط با بحران مفهوم سازی شد و در هر سطح به صورت مجزا دو مفهوم ادراک ریسک و مهارت های مقابله با آن مورد بررسی قرار گرفت. در سطح فردی نوع دوستی، مشارکت و تعاون، اعتماد، باورها و ارزش های دینی و تعلق به محله مورد ارزیابی قرار گرفت. در سطح گروهی فرآیندهای شکل گیری و مدیریت گروه های داوطلب واکنش اضطراری محله و در سطح سازمانی عملکرد نهادهای محلی با محوریت مساجد بررسی شد. سطح چهارم به مفهوم شبکه های اجتماعی محله توجه داردومواردی مانند شبکه همسایگان، دوستان، خویشاوندان، بسیج، مساجد و هیات های مذهبی را در تحلیل خود مد نظر قرار می دهد. نتایج مطالعات نظری نشان می دهد برای افزایش تاب آوری توجه به مولفه های ذکر شده در هر سطح ضروری است. در نهایت با طراحی چهار پرسشنامه، متناسب با سطوح چهارگانه، در یکی از محلات منطقه 20 شهر تهران داده های مورد نیاز برای تحلیل کمی فراهم گردید. نتایج نشان می دهد که بین میزان سرمایه اجتماعی مرتبط با بحران در اجتماع محلی و مولفه های مدیریت ریسک بحران در سطوح مختلف رابطه معناداری وجود دارد.